Zeldzame aardmetalen, goudmijnen, kunststoffen... de fabricage van tech-producten en de gevolgen

Computer- en smartphonefabrieken verbruiken veel goud, zilver en vele soorten metalen en zeldzame aardmetalen. De winning van deze mineralen, essentieel voor de productie van de componenten van onze apparaten, heeft een extreem zware impact op het milieu en de ecosystemen, om nog maar te zwijgen van de vaak rampzalige menselijke omstandigheden waarin de mijnen worden geëxploiteerd.

Mountain Pass: zeldzame aardmijn in de Verenigde Staten (boven) (bron foto), het grootste depot in de 20e eeuw, tot de ontdekking van de Bayan'obo-afzetting in Mongolië (onder), die sinds 2005 45% van de zeldzame aardmijnen in de wereld heeft opgeleverd (bron foto).

Er zit gemiddeld 130 gram mineralen en zeldzame aardmetalen in een smartphone. Gemiddeld moet echter 44 kg gesteente worden gewonnen en vernietigd om deze materialen te verkrijgen. Voor de productie van een computer is gemiddeld bijna 200 kg aan grondstoffen nodig.

De exploitatie van de mijnen waarin deze materialen worden gewonnen heeft een bijzonder rampzalig effect op de watervoorraden. Bij de productie van goud komt bijvoorbeeld cyanide en kwik vrij, die in rivieren terechtkomen. En om een ton neodymium (het zeldzame materiaal dat onze telefoons laat trillen) te produceren, wordt 75.000 liter water vervuild met giftige stoffen.

De gevolgen van de productie van deze objecten voor de zoetwatervoorraad houden daar niet op. Er is gemiddeld 1000 liter vers water nodig voor de productie van een telefoon en 1500 liter voor de productie van een computer. Dit zijn niet te verwaarlozen hoeveelheden in een context van toenemende watersnood in vele delen van de wereld.

Ten slotte is plastic, afkomstig van fossiele brandstoffen, een belangrijk onderdeel van elektronische en huishoudelijke apparaten, met bekende gevolgen voor het milieu. Een smartphone is voor ongeveer 40% uit kunststof, vaak gemengd met andere chemicaliën, waardoor hij slechts gedeeltelijk recyclebaar is.

E-afval: een groeiend probleem, verergerd door geprogrammeerde veroudering

De productie van een computer of een telefoon, vanaf de productie van de onderdelen tot aan het verlaten van de fabriek, heeft een enorme impact op het milieu. Maar het einde van de levensduur van deze apparaten vormt ook een probleem.

We horen steeds meer over de problematiek van afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) en de moeilijkheid om deze in te zamelen en te recyclen. En met reden! Met meer dan 50 miljoen ton geproduceerd in 2019 (dat is meer dan 6 ton e-afval per uur) is onze oude technische apparatuur wereldwijd een belangrijke bron van afval. Deze trend is helaas exponentieel: we zouden in 2030 74 miljoen ton AEEA moeten bereiken.

Slechts 17,4% van dit afval wordt op de juiste manier ingezameld en gerecycled, de rest wordt verbrand of achtergelaten op stortplaatsen.

Veel landen verwijderen dit afval, dat geladen is met giftige stoffen (arseen, kwik, cadmium, enz.), door het naar West-Afrika of Azië te sturen, waar de illegale stortplaatsen zich vermenigvuldigen. Daar zetten de werknemers hun leven op het spel door deze apparaten zonder bescherming te ontmantelen en te verbranden om de materialen terug te winnen, voor een prijs die lager ligt dan de kosten van het delven ervan. Deze stortplaatsen hebben desastreuze gevolgen voor de gezondheid en het milieu.

De Agbogbloshie stortplaats in Ghana is een van de belangrijkste ‘ongecontroleerde’ stortplaats voor AEEA. Bron foto.

Veel van deze verspilling kon worden vermeden. De Fransen wisselen gemiddeld om de twee jaar van smartphone, terwijl 88% van de apparaten nog steeds werkt. Deze consumptiegewoonten zijn te wijten aan twee fenomenen: geprogrammeerde veroudering en vermeende veroudering.

• Geprogrammeerde veroudering beïnvloedt de goede werking van objecten na een bepaalde gebruiksperiode en maakt ze onverenigbaar met het updaten van functionaliteiten of onbruikbaar door de slijtage van bepaalde onderdelen die niet kunnen worden vervangen.

• Waargenomen veroudering is het relatieve waardeverlies van een object, hetzij omdat het uit de mode is geraakt, hetzij omdat er een nieuwere versie op de markt wordt gebracht.

Beide soorten veroudering, geprogrammeerde en waargenomen, zorgen ervoor dat consumenten nieuwe producten kopen en hun apparaten weggooien als ze nog functioneel zijn of alleen nog maar gerepareerd moeten worden.

Refurbished als alternatief voor overproductie van apparaten en afval

Gelukkig zijn er oplossingen om de impact van onze telefoons en computers op het milieu te verminderen. Veroudering is niet onvermijdelijk!

Het eerste wat je moet doen is voorkomen dat je iets koopt wanneer je je bestaande apparaten kunt behouden. En als een aankoop nodig is, kunnen we kiezen voor een tweedehands of refurbished apparaat, in plaats van een nieuw apparaat te kopen!

Het kopen van een refurbished computer of smartphone betekent het vermijden van zowel de ecologische voetafdruk van de productie als de vernietiging ervan.

Natuurlijk heeft de refurbish-industrie zelf een impact op het milieu: er is het transport naar de refurbisher, de mogelijke vervanging van een onderdeel (bijvoorbeeld een batterij of een scherm). Maar deze impact is gemiddeld 3 keer minder dan die van de productie van een nieuw apparaat.

Open-hart operatie: Back Market's partner-refurbisher inspecteert en repareert een iPhone 7.

Als we het voorbeeld van de smartphone nemen, is er een aanzienlijk verschil tussen nieuw en refurbished:

Alleen al in 2019 hebben Back Market-klanten door het gebruik van smartphones en refurbished computers het volgende vermeden:

• uitstoot van 47.088 ton CO2

• winning 352.586 ton grondstoffen

Bovendien is het gebruik van een refurbished apparaat een effectieve manier om de overproductie van e-afval, die stroomafwaarts zeer slecht wordt beheerd, tegen te gaan. In 2019 werd bijna 450 ton e-waste vermeden via ons platform!

Het kiezen van een refurbished apparaat is daarom een effectieve manier om de ecologische voetafdruk te verkleinen.

En om de impact van je toestel op het milieu verder te verminderen, moet je er natuurlijk voor zorgen dat je het zo lang mogelijk houdt!

Een paar tips om je elektronica langer mee te laten gaan

• Bescherm je telefoon en computer met een hoes. Het lijkt misschien erg anekdotisch, maar het hoesje absorbeert de mogelijke schokken die onze apparaten kunnen ondergaan. Voor smartphones kan een screen protection worden toegevoegd.

• Vermijd blootstelling van je telefoon of computer aan extreme temperaturen. Koude temperaturen voorkomen dat de batterij het apparaat goed van stroom voorziet en warme temperaturen verhogen het risico dat het systeem ‘vastloopt’.

• Bescherm de batterij! Voor smartphones is het beter om overdag een kleine lading te gebruiken in plaats van een lange lading 's nachts, en te voorkomen dat je telefoon wordt uitgeschakeld door een gebrek aan batterijvermogen. De batterij wordt tussen 20% en 80% geladen gehouden. Voor computers is het anders. Het beste is om je computer op het lichtnet aan te sluiten wanneer dat mogelijk is, dit spaart de batterij. Het ideale is om de batterij minstens één keer per maand volledig te ontladen om deze te behouden.

• Repareer je apparaat. Door een reparateur in te schakelen... of door het zelf te doen! De gezamenlijke website ifixit.com voert campagne voor het recht op reparatie en biedt gedetailleerde tutorials en reparatiekits voor alle soorten telefoons. Op de site vind je ook een vergelijking tussen verschillende modellen smartphones, tablets en laptops op basis van hun repareerbaarheid.

• Kies een eco-ontworpen apparaat. Fairphone heeft een telefoon ontwikkeld waarbij alle onderdelen uitneembaar en dus vervangbaar zijn, wat de levensduur van de telefoon zou verlengen door reparaties te vergemakkelijken. Wat de voetafdruk betreft, is Fairphone toegewijd aan het gebruik van fair trade goud en gerecycled plastic in hun telefoons.